Марксизм

Марксизм
Марксизм - неміс ғалымдары мен ойшылдары К.Маркс пен Ф.Энгельс жасаған ілім (доктрина). Ол ХІХ ғ. 40-ж.ж. капитализмнің даму кезеңінде, таптық қайшылықтардың шығу негізінде дүниеге келді. Тарихи аренаға дербес саяси күш ретінде пролетариат (жұмысшы табы) шықты және оған идеялық ту (идейный флаг) керек болды. Марксизм жұмысшы қозғалысының теориялық негізіне айналды.
В.И. Лениннің белгілі еңбектерінде («Карл Маркс», «Марксизмнің құрамдас үш бөлігі және құрамдас үш қайнар көзі», «Марксизм ілімінің тарихи тағдыры» және т.б.) марксизм үш құрамдас бөліктен (философия, саяси экономия және ғылыми социализм) тұрады және оның үш құрамдас қайнар көздері (сәйкес неміс классикалық философиясы, ағылшын саяси экономиясы және француз социализмі) бар деп көрсетілді. Бірақ олар өзара тығыз байланыста және тұтас, бүтін көзқарас, дүниетаным құрайды.
Марксизм бойынша, капитализмде адамдардың бір табы (пролетариат) өзінің өндіргіш энергиясын, немесе еңбегін, өндірістің әртүрлі сфераларына жұмсайды, ал басқа тап (буржуазия) осы қызметтің өнімдерін жалақыға айырбастап иеленеді, меншіктенеді. Бұл дегеніңіз пролетариат жасаған адами әлем оның өзіне емес, керісінше жұмыс істемейтін меншік иелері табына тиісті болатынын білдіреді. Осы жағдайды- бір таптың екіншісінің заттанған еңбегін (овеществленный труд) иеленуді- суреттеу үшін Маркс «бөлектену», «жаттану» («отчуждение») ұғымын пайдаланды. Өзінің еңбегінің жемістеріне меншік құқығын қалпына келтіріп, жұмысшы табы осы жаттануды жеңер еді және таптық бөлінуді жояр еді. Ол таптық күрес (әлеуметтік революция) жолымен тапсыз қоғамды (коммунизмді) орнату арқылы жүзеге асады.
Марксизм философиясы өз ретінде екі бөлімнен- диалектикалық материализм және тарихи материализмнен (немесе тарихты материалистік тұрғыдан түсіну) тұрады. Олардың әрқайсысының қарастыратын проблемалары және өзіндік ерекшеліктері бар. Әр тарихи кезеңде марксизмді тарату, дамыту ісіне Г.В.Плеханов, В.И.Ленин (Ресей), К.Каутский (Германия), А.Лабриола (Италия) және т.б. үлкен үлес қосты.
Бүгінгі таңда марксизм іліміне қалай қарауымыз керек? Оны жақтаушылар да, сол сияқты даттаушылар да бар. «Алтын орта»- марксизм ілімін кеңес дәуіріндегідей шексіз мадақтап, ұлықтауға болмайды, сонымен қатар оны түкке тұрғызбай, орынсыз жоққа шығару да дұрыс емес. Маркстік теорияның дұрыс, құнды жақтарын пайдаланып, іске асырып, ал кемшіліктерінен, бүгінгі заманға сай келмейтін қағидаларынан бас тарту керек.

Философиялық терминдердің сөздігі. - Павлодар: ПМПИ. . 2011.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Полезное


Смотреть что такое "Марксизм" в других словарях:

  • Марксизм — (Мarxism) Идеи, понятия и теории, ставшие основой учения, известного как марксизм, были сформулированы Карлом Марксом (Marx) и Фридрихом Энгельсом (Engels) (они сами называли это учение научным социализмом ). Взаимосвязь марксизма и социализма… …   Политология. Словарь.

  • Марксизм —  Марксизм  ♦ Marxisme    Учение Маркса и Энгельса, впоследствии – достаточно разнородное течение философской мысли, признающее авторитет его основателей. Марксизм – это диалектический материализм, в частности приложимый к истории. Согласно… …   Философский словарь Спонвиля

  • МАРКСИЗМ — философское, экономическое и политическое учение, основоположники которого К. Маркс и Ф. Энгельс. Опираясь на изучение немецкой классической философии (Гегель, Фейербах и др.), английской политэкономии (Смит, Рикардо и др.), французского… …   Большой Энциклопедический словарь

  • МАРКСИЗМ — МАРКСИЗМ, философское, экономическое и политическое учение, основоположники которого К. Маркс и Ф. Энгельс. Они разработали материалистическую диалектику и материалистическое понимание истории (смотри Диалектический материализм, Исторический… …   Современная энциклопедия

  • МАРКСИЗМ — МАРКСИЗМ, марксизма, мн. нет, муж. система взглядов и учения Маркса Энгельса, теория научного коммунизма, основоположниками которой являются Маркс и Энгельс и дальнейшим развитием которой является ленинизм. Марксизм не есть только теория… …   Толковый словарь Ушакова

  • МАРКСИЗМ — Учение нем. социалиста и политико эконома Маркса. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. Чудинов А.Н., 1910. марксизм (по имени основоположника карла маркса) научная, интернациональная идеология рабочего класса; подлинно… …   Словарь иностранных слов русского языка

  • марксизм — а, м. marxisme m., нем. Отм. в статье Г. В. Плеханова Социализм и политическая борьба . 1883 г. ЭС. Научное мировоззрение революционного пролетариата, теория и практика научного коммунизма. БАС 1. Марксизм дал ему <дураку> очень… …   Исторический словарь галлицизмов русского языка

  • Марксизм — МАРКСИЗМ, философское, экономическое и политическое учение, основоположники которого К. Маркс и Ф. Энгельс. Они разработали материалистическую диалектику и материалистическое понимание истории (смотри Диалектический материализм, Исторический… …   Иллюстрированный энциклопедический словарь

  • МАРКСИЗМ — • МАРКСИЗМ идейное течение второй половины 19 20 вв., традиционно связываемое с концепцией общество и человековедения, сформулированной в работах Маркса. В своей эволюции М. преодолел ряд разнокачественных этапов и состояний. 1) М.… …   Новейший философский словарь

  • МАРКСИЗМ — Две системы подозрений: фрейдизм и марксизм. Кароль Ижиковский Не может быть классовой истины, но может быть классовая ложь. Николай Бердяев Все студенты экономического факультета должны изучать марксизм, подобно тому как студенты медики изучают… …   Сводная энциклопедия афоризмов


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»